Hormonale Stoornissen

Hoewel we er zelden bij stilstaan, beïnvloeden de klieren van ons hormonaal stelsel bijna iedere cel, orgaan en functie van ons lichaam. Zo regelt het o.a. onze gemoedstoestand, groei en ontwikkeling, weefselfunctie, stofwisseling (metabolisme), ...

Men zou kunnen stellen dat het endocrien systeem vooral betrokken is bij lichaamsprocessen die traag gebeuren, zoals bijvoorbeeld het groeien van een lichaamscel. Snellere processen (zoals bijvoorbeeld ademhalen en bewegen) vallen onder de controle van het zenuwstelsel. Maar alhoewel het endocriene stelsel en het zenuwstelsel 2 aparte systemen vormen, werken ze toch veel samen om het lichaam optimaal te laten functioneren. Hun energetische sturing vertrekt trouwens van uit hetzelfde levensgebied.

Het endocrien (hormonaal) systeem
De belangrijkste componenten van het endocrien systeem zijn de klieren en hormonen. Hormonen zorgen voor de overdracht van informatie van de ene cel naar de andere, een soort van bio-chemische boodschappers.
De hormonenniveaus kunnen beïnvloed worden door factoren als stress, ontsteking en veranderingen in het evenwicht van vloeistoffen en mineralen in het bloed.
Een klier is een groep cellen die chemische stoffen produceert en afscheidt, die selecteert en stoffen uit het bloed verwijdert, deze verwerkt en de nieuwe geproduceerde chemische stof terug afscheidt zodat ze ergens in het lichaam kan gebruikt worden.
Sommige klieren in het lichaam geven hun biochemische stoffen af in specifieke regio's van het lichaam. Zo zullen de zweetklieren stoffen afscheiden in de huid en speekselklieren in de mond. Endocriene klieren geven daarentegen meer dan 20 belangrijke hormonen af direct in de bloedstroom zodat ze direct naar andere cellen in het lichaam kunnen getransporteerd worden.

De belangrijkste onderdelen van het endocriene stelsel zijn de hypothalamus, hypofyse, schildklier, pijnappelklier, bijnieren, de voortplantingsklieren (eierstokken en teelballen). Ook de pancreas maakt deel uit van dit systeem, maar evengoed van de spijsvertering omdat deze klier ook verterings-enzymen aanmaakt.
Andere organen die niet tot ons endocrien stelsel behoren, kunnen eveneens hormonen afscheiden, zoals het hart, hersenen, longen, nieren, lever, thymus, huid en de placenta (moederkoek).

De belangrijkste functie van een hormoon is heel simpel: een hormoon gaat voor één of andere lichaamsfunctie de schakelaar op 'aan' of 'uit' zetten. Het kan dus lichaamsprocessen op gang brengen of stoppen.

Werking van het endocrien systeem
Wanneer een hormoon afgescheiden wordt, reist het via de bloedstroom doorheen het lichaam en komt zo in contact met heel veel cellen. Maar het hormoon is op zoek naar cellen die afgestemd zijn om zijn specifieke boodschap te ontvangen.
Andere cellen, welke niet op die specifieke boodschap afgestemd zijn, zullen er dus niet door beïnvloed worden.
Doelcellen hebben receptoren die enkel afgestemd zijn op het ontvangen van specieke hormonen.
Elk hormoon heeft dus zijn eigen specifieke receptor (ontvanger). Eigenlijk functioneert dit systeem als een radio: wanneer je radio thuis afgestemd is op de frequentie Radio 1, kan je enkel en alleen het uitgestuurde radiosignaal van Radio 1 ontvangen en niet dat van bijvoorbeeld Hilversum 3.

Als er te veel of te weinig van een hormoon in het lichaam aanwezig is, zal dat gecontroleerd en geregistreerd worden door bepaalde mechanismen. Wanneer bijvoorbeeld de schildklier voldoende schildklierhormonen heeft afgescheiden in het bloed, zal dat door de hypofyse vast gesteld worden. De hypofyse zal de aanmaak van thyrotropine aanpassen zodat de schildklier minder schildklierhormonen zal afscheiden.
Een kleine hoeveelheid van een hormoon kan al opmerkelijke veranderingen teweegbrengen in het fysiologisch functioneren van iemand. Hormonen worden door ons lichaam continu afgebroken en via de lever (met de gal) of via de nieren (met de urine) uit ons lichaam verwijderd. Niet enkel chemische boodschappen brengen een bepaalde hormonale werking op gang, ook elektrische signalen vanuit het zenuwstelsel kunnen de aanmaak van bepaalde hormonen beïnvloeden. Denk maar eens aan wat gebeurt wanneer men in een stressvolle situatie terechtkomt.

Zoals je ziet, factoren te over die allemaal een invloed kunnen uitoefenen op het hormonaal functioneren.
Dat betekent dus ook een overvloed aan mogelijke factoren die een goede hormonenhuishouding kunnen verstoren.

Problemen met het hormonaal stelsel
Te veel of te weinig van één of ander hormoon kan dus verstrekkende gevolgen hebben.
Zo zal iemand die te veel groeihormoon aanmaakt, zeer snel groeien en buitengewoon groot worden. Bij te weinig aanmaak van het groeihormoon zal er sprake zijn van dwerggroei.

Een onevenwichtige werking van het hormonale systeem kan o.a. te maken hebben met een verstoorde schildklierwerking, obesitas, diabetes (suikerziekte). Dit zijn echter slechts enkele van de mogelijke oorzaken die aanleiding kunnen geven tot een verstoorde hormonale werking.

Een endocriene ziekte wordt gekenmerkt door ofwel:

Een ontregelde hormoonproductie en afgifte
Een onvoldoende respons op uitgestuurde signalen
Het gebrek aan een klier
Een structurele vergroting in een kritieke zone

Een ziekte m.b.t. de hormonenhuishouding kan vastgesteld worden door bloedonderzoek of door functietest.
Bij een functietest wordt de hormoonproductie bij een gezond persoon na toediening van een bepaalde stof onderdrukt, maar bij patiënten niet. Er is ook nog een andere manier om deze test uit te voeren:
Men lokt de hormoonproductie juist uit in die gevallen waarvan men denkt dat de hormoonproductie niet toereikend is; zoals bijvoorbeeld bij te kleine kinderen waarvan men denkt dat ze te weinig groeihormoon produceren.
Omdat er op meerdere tijdstippen bloed wordt afgenomen, worden deze testen als veel informatiever beschouwd dan het meten van een enkele bloedwaarde.

Rol van de hypofyse in de hormonale werking
Aangezien de hypofyse een belangrijke en sturende rol vervult bij de productie van hormonen, is het dus van groot belang dat ze zo optimaal mogelijk kan functioneren.
De hypofyse hangt in een opening van het wiggenbeen (sfenoid) in het Turks zadel.
Wanneer het steeltje waarmee de hypofyse aan de hypothalamus hangt op één of andere manier beïnvloed wordt, doordat er bijvoorbeeld een vlies (zoals de diaphragma sellae) tegenaan drukt, zal dat de werking van de hypofyse negatief beïnvloeden.
Als we niet voldoende ruimte beschikbaar hebben, functioneren we ook niet optimaal en dat geldt evengoed voor om het even welk orgaan in ons lichaam.
De hypofyse kan onder subtiele druk staan door o.a. spanningen in de vliezen rondom het centraal zenuwstelsel welke veroorzaakt kunnen zijn door operatief ingrijpen, ontsteking, toxische stoffen in het lichaam, maar kunnen ook een gevolg zijn van het geboorteproces.

Bij Craniosacraal Integraal Therapie zal de nadruk liggen op het verbeteren van de werking van de hypofyse.

Craniosacraal therapie vervangt geen medische behandeling, maar kan er bij aansluiten.